Export License คืออะไร? ใครบ้างที่ต้องใช้ใบอนุญาตนี้

 การส่งออกสินค้าไปยังต่างประเทศเป็นหนึ่งในแนวทางสำคัญที่ช่วยขยายโอกาสทางธุรกิจให้กับผู้ประกอบการไทย อย่างไรก็ตาม การส่งออกไม่ได้เป็นเพียงแค่การจัดเตรียมสินค้าแล้วจัดส่งไปยังปลายทางเท่านั้น เพราะยังมีข้อกำหนดทางกฎหมายที่เกี่ยวข้อง โดยเฉพาะในกรณีที่สินค้านั้นอยู่ในกลุ่มควบคุมของภาครัฐ ซึ่งผู้ประกอบการอาจจำเป็นต้องมี ใบอนุญาตส่งออก (Export License) เพื่อให้การดำเนินงานเป็นไปอย่างถูกต้อง ซึ่งในบทความนี้ของ SME Shipping  จะอธิบายให้เข้าใจง่ายๆ ว่า Export License คืออะไร และใครบ้างที่ต้องขอใบอนุญาตนี้ก่อนส่งออกสินค้า

Export License คืออะไร?

Export License หรือ ใบอนุญาตส่งออก คือ เอกสารที่ออกโดยหน่วยงานของรัฐที่อนุญาตให้ผู้ประกอบการสามารถส่งออกสินค้าบางประเภทไปยังต่างประเทศได้อย่างถูกต้องตามกฎหมาย โดยมักใช้สำหรับสินค้าที่รัฐบาลควบคุมหรือมีข้อกำหนดพิเศษในการส่งออก เช่น สินค้าเกษตรบางชนิด, สินค้าอุตสาหกรรมที่มีเทคโนโลยีเฉพาะ, สินค้าเกี่ยวกับอาวุธ, สินค้าที่อาจกระทบต่อสิ่งแวดล้อม หรือทรัพยากรธรรมชาติ

ทำไมจึงต้องมีใบอนุญาตส่งออก?

ใบอนุญาตส่งออก (Export License) เป็นเอกสารที่แสดงว่าคุณได้รับอนุญาตอย่างถูกต้องจากหน่วยงานรัฐในการส่งออกสินค้าบางประเภท ซึ่งจำเป็นเพื่อ:

• ปฏิบัติตามข้อกำหนดทางกฎหมาย สำหรับสินค้าที่อยู่ภายใต้การควบคุมของรัฐ
• ป้องกันปัญหาด้านศุลกากร ในกรณีที่ประเทศปลายทางต้องการเอกสารยืนยันความถูกต้อง
• ลดความเสี่ยงในการถูกระงับหรือยึดสินค้า หากถูกตรวจสอบและพบว่าไม่มีใบอนุญาตที่จำเป็น

ใครบ้างที่ต้องใช้ Export License?

ไม่ใช่ทุกคนที่ส่งออกสินค้าจะต้องใช้ใบอนุญาตนี้ แต่หากคุณเป็นผู้ประกอบการต่อไปนี้ จึงจำเป็นที่จะต้องขอ Export License :

1. ส่งออกสินค้าที่อยู่ในกลุ่มควบคุมของรัฐ เช่น ข้าว, น้ำตาล, แร่, ปืน, สัตว์มีชีวิต, ไม้แปรรูป, หรือวัตถุอันตราย สามารถดูรายการสินค้าที่ควบคุมได้จากกรมการค้าต่างประเทศ
2. ส่งออกไปยังประเทศที่ถูกควบคุมหรือมีข้อจำกัดด้านการค้า เช่น ประเทศที่อยู่ในรายชื่อคว่ำบาตร (sanction list) หรือประเทศที่มีความขัดแย้งทางการเมือง
3. มีข้อกำหนดเฉพาะจากประเทศปลายทาง บางประเทศต้องการให้มีใบอนุญาตส่งออกจากประเทศต้นทางเป็นเงื่อนไขในการนำเข้า
4. ส่งออกสินค้าที่เกี่ยวข้องกับทรัพย์สินทางปัญญา เช่น โปรแกรมซอฟต์แวร์ เครื่องจักรที่ใช้เทคโนโลยีขั้นสูง ซึ่งอาจต้องมีการตรวจสอบก่อนอนุญาต

การส่งออกโดยไม่ได้รับใบอนุญาตจะมีผลกระทบอย่างไร?

การส่งออกสินค้าโดยไม่มีใบอนุญาตที่จำเป็นอาจส่งผลร้ายแรง เช่น:

• ถูกปฏิเสธการผ่านศุลกากร ทั้งฝั่งไทยและต่างประเทศ
• สินค้าถูกยึดหรืออายัด ทำให้เกิดความเสียหายทางการเงิน
• ถูกปรับหรือดำเนินคดีตามกฎหมาย มีโทษปรับหรือจำคุกตามพระราชบัญญัติที่ควบคุมสินค้านั้น
• กระทบต่อภาพลักษณ์ธุรกิจ และความเชื่อมั่นจากคู่ค้า

หน่วยงานที่ออกใบอนุญาตส่งออกในประเทศไทย

สำหรับหน่วยงานที่สามารถออกใบอนุญาตส่งออกในประเทศไทย ส่วนใหญ่จะเป็น กรมการค้าต่างประเทศ กระทรวงพาณิชย์ หรือหน่วยงานเฉพาะด้าน เช่น

• กรมโรงงานอุตสาหกรรม (สำหรับเคมีภัณฑ์)
• กรมป่าไม้ (สำหรับไม้และผลิตภัณฑ์ไม้)
• กรมประมง, กรมปศุสัตว์ (สำหรับสัตว์และผลิตภัณฑ์สัตว์)

 ใบอนุญาตส่งออก “จำเป็น” สำหรับผู้ประกอบการที่ส่งออกสินค้าควบคุมหรือมีข้อกำหนดพิเศษ ซึ่งผู้ประกอบการควรตรวจสอบประเภทสินค้าและข้อกำหนดของประเทศปลายทางทุกครั้งก่อนดำเนินการส่งออก เพื่อให้การค้าระหว่างประเทศเป็นไปอย่างถูกต้องตามกฎหมาย และไม่เกิดการสูญ้สียค่าใช้จ่ายเพิ่มเติมที่ไม่จำเป็นได้